PETAR KONJOVIĆ
(Čurug, 05.05.1883. — Beograd, 01.10.1970.)

Srpski kompozitor klasične muzike, rođen je u Čurugu. Za vreme svog školovanja selio se, pa je gimnaziju pohađao u Novom Sadu, a nakon završetka četvrtog razreda, prešao je u Srpsku učiteljsku školu u Somboru. Poznati muzički predavač Dragutin Blažek kao iskusni horovođa i muzički pisac predavao je Petru Konjoviću, a pre njega, takođe poznatom kompozitoru i horovođi Josifu Marinkoviću.

Konjović nije dugo čekao da stane pred hor, jer je Sombor bio čuven po negovanju horskog tipa izvođenja muzike. Već 1903. napisao i svoj prvi opus — operu “Ženidba Miloša Obilića” ili “Ženidba Miloševa”. Uz dotadašnje muzičko znanje i uz pomoć dostupne literature, komponovao je ovu operu. Velika inspiracija u stvaranju svog dela bila mu je kompozicija Karl Maria fon Vebera “Čarobni strelci”.

Osvajanje Praga

Godine 1904-te Konjović se sa svojom malom ušteđevinom i velikim brojem svojih kompozicija, među njima i čitavom operom, pojavio pred rektorom Praškog konzervatorijuma. U prvi mah niko nije verovao da će sa tako malo novca uspeti da se odškoluje, ali mu je ipak pružena šansa. Ipak, odluka je pala da se Petar Konjović odmah primi na drugu godinu.

Praški konzervatorijum je uspešno završio, a svoju poslovnu karijeru nezaustavljivo gradi i u Pragu i na Balkanu.

Savremeni evropski trendovi u zagrljaju sa balkanskim folklorom

Konjovićev stvaralački opus je veliki, a krase ga:

1. operska dela,
2. simfonijskih i kamerni komadi,
3. horske i solo pesme,
4. minijature za klavir, violinu i violončelo.

Njegov doprinos je izuzetno veliki u gotovo svim područjima razvoja srpske muzike s početka XX veka. Kombinacija nacionalne tradicije i savremenih evropskih trendova vodio ga je putem kojim je išao i Stevan Mokranjac.

Muzički jezik Petra Konjovića pripada razdoblju kasnog romantizma. Mada on sadrži elemente impresionizma i ekspresionizma što je bilo karakteristično za mnoge kompozitore 20-ih i 30-ih godina prošlog veka poput Rahmanjinova, Prokofieva, Sibeliusa.

Takođe, njegova muzička usmerenja prema folklornom ekspresionizmu ubrajaju ga u grupu muzičara poput Leoša Janačeka, Bele Bartoka i Igora Stravinskog.

Koja su najvažnija dela Petra Konjovića

Konjovićeva najvažnija dela pripadaju operi. U to spada slovenski tip muzičke drame poput “Vojvoda od Zete“. Isto tako, njegov doprinos srpskoj simfonijskoj muzici je takođe ogroman. Bio je autor prve simfonije u srpskom muzici “Simfonija u c-molu” i programske simfonijske varijacije “U zemlji”. Njegovih više od 100 solo pesama objavljene u zbirci pesama “Moja zemlja” i “Stihovi”.

Još neka od njegovih dela su “Jadranski kapričo” za violinu i orkestar (1933.), simfonijska poema “Makar Čudra” (1944.), dva gudačka kvarteta (d-moll i f-moll) i kao njegovo najznačajnije delo simfonijski triptihon “Koštana”, sastavljen iz instrumentalnih delova njegove istoimene opere: interludija između I i II čina (“Sobina”), preludij V slika (“Kestenova gora”) i baletskih numera (“Velika čočečka igra”).

Pored brojnih horova i solo pesama, Konjović je napisao i pet opera: operski prvenac “Ženidba Miloševa” (“Vilin veo”), zatim “Knez od Zete” (prema Lazi Kostiću, 1929.), komična opera “Seljaci” (prema J. Veselinovićevom “Đidu”, 1952.) i poslednja opera “Otadžbina” (prema Vojnovićevom spevu “Smrt majke Jugovića”).

Kao muzički pisac Petar Konjović bio je među prvima u Srbiji koji je napisao monografiju o dve velike ličnosti srpske muzike – Stevanu Mokranjcu i njegovom savremeniku, Miloju Milojeviću. Sa svojom izuzetnom stvaralačkom individualnošću, zajedno sa Stevanom Hristićem i Milojem Milojevićem, Konjović je uneo suvremene evropske trendove u srpsku muzku koja je postala kreativni temelj za buduće generacije srpskih kompozitora.

Veličina Petra Konjovića ogleda se i u ovome…

1925. godine angažovan je kao horovođa i nastavnik u Zemunu, da bi kasnije predavao u Srpskoj muzičkoj školi u Beogradu, sve do I svetskog rata, kada se vraća u Sombor.

Posle dužnosti inspektora za muziku u Ministarstvu prosvete (1921.) postaje direktor Opere u Zagrebu (do 1926.). Nakon toga bio je upravnik pozorišta u Osijeku, pa u Splitu i Novom Sadu.

1933. se vraća u Zagreb gde ostaje do 1939. kada je postavljen za profesora Muzičke akademije u Beogradu, na kojoj kasnije postaje i rektor. Godine 1946. je izabran u zvanje redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU), na čelu čijeg se Muzikološkog instituta nalazio od 1948. do 1954. Godine.

Petar Konjović je svoju inspiraciju pronalazio u srpskom folkloru, a od mladosti je bio naklonjen vokalnom izvođenju muzike. Samim tim godinama je bio vezan uz scenu, pa najčešće bira vokalna ili vokalno-instrumentalna dela, u kojima postiže svoja najbolja ostvarenja.

Još malo zanimljivosti…

Po ovom velikom muzičkom geniju nazvana je i jedna Osnovna muzička škola iz Beograda koja je počela samostalno sa školom 1979/80. U vreme kada je osnovana bila je u Osnovnoj školi “Karađorđe” u ulici Jove Ilića br. 2.

Od školske godine 1984/85. Osnovna muzička škola “Petar Konjović” nalazi se na novoj adresi u ulici Grčića Milenka br. 71., a tri odvojena odeljka su u:

1. Osnovnoj školi “Karađorđe”,
2. Osnovna škola “Jelica Milovanović” u Sopotu i
3. Osnovnoj školi “22. oktobar “u Surčinu.

Takođe, Udruženje muzičkih i baletskih igrača Srbije organizuje svake godine Međunarodno takmičenje “Petar Konjović” za: flautu, obou, fagot, trubu, trombon, tubu, hornu, klavir i solo pevanje.