Kako su se sreli Balkan i Džez 1.deo

Džez kao muzički pravac nije dugo “putovao” do Balkana. Njegov nastanak vezan je za kraj 19-og veka, na tlu SAD-a, tačnije u Nju Orleansu. Na naše prostore stiže polovinom dvadesetih godina 20-og veka, najpre u Zagreb i Ljubljanu, a malo kasnije i u Beograd. Ako znamo da tada nije bilo interneta, upoznavanje džeza i Balkana je nastupilo prilično brzo, zar ne?

Koji su to prvi džez orkestri u Beogradu

Upravo tih godina u Beogradu je oformljen Jevrejski muzički klub Lira, kojim je dirigovao Jovan Frajt. Osnivač i predsednik Upravnog odbora je bio trgovac i muzičar amater Markus Blam. Značaj ovog muzičkog kluba je upravo u tome što je bio prvi klub u Srbiji koji se bavio različitim muzičkim žanrovima.

Jedan od članova ovog orkestra je bio i Rafael Blam, koji je svirao različite žanrove muzike. 1927 godine osnovao je prvi džez orkestar u Srbiji pod imenom “Studentski Micky Jazz”. Po uzoru na američke džez orkestre imao je: bubnjeve, trubu, saksofon, violinu, bendžo, ventil trombon, harmoniku i klavir. Sedam muzičara amatera je činilo ovaj orkestar, a repertoar je uglavnom bio fokstrot (eng. Foxtrot) sa primesama svinga.

Dve godine kasnije, 1929-te, osnovan je još jedna džez orkestar “Akademski Jolly Boys” kroz koji su prošli najznačajniji muzičari tog vremena.

Iz tih studentskih džez orkestara jedan deo muzičara svoju karijeru nastavio je u filharmoniji, orekstru u operi i radio orkestaru.

Takođe, ovi mladi muzičari svirali su po tadašnjim poznatim i uglednim klubovima i barovima kao što su bili:

1. “Džokej klub” u Gračaničkoj ulici u Beogradu koji je radio sve do 1941. Vodio ga je bivši ađutant kraljice Marije, pukovnik engleske vojske, Milan Jovičić koji je imao tesne veze sa Dvorom, ministrima i svim značajnim ljudima tadašnje Jugoslavije. Obavezan dreskod bio je frak, a među redovnim gostima bio je i kneževski par Olga i Pavle Karađorđević.
2. “Auto klub” u Francuskoj broj 7, gde se danas nalazi “Klub Književnika Srbije”, a koji je uspešno vodio sekretar kluba Ante Anđelković.
3. Dva bara su bila posebno poznata, a to su “Varijete Dancing Bar Ruski Car” i bar hotela “Palas” gde su svirali tada poznati muzičari i igračke zvezde.

Neverovatnu popularnost ovi džez muzičari su imali svirajući u restoranima i svečanim salama drugih gradova, letovalištima i banjama. Neki od tih su:

• hotel “Podrinje” u Banji Koviljači,
• hotel “Đoka Jovanović” u Niškoj Banji,
• hotel “Sunce” u Sokobanji,
• kafeterija i hotel “Švajcarija” i hotel “Milenković” u Vrnjačkoj Banji,
• hotel “Beograd” u Leskovcu,
• hotel “Grand” u Pančevu,
• hotel “Kraljica Marija” u Novom Sadu,
• hoteli “Imperijal” i “Gradac” u Dubrovniku,
• restorani na glavnoj gradskoj plaži Bačvice u Splitu,
• u Sarajevu u čuvenoj bašti hotela “Evropa” i drugim.

Džez i ples u zagrljaju

Beograd je tih tridesetih godina imao sedam škola plesa, u kojima su takođe bili angažovani muzičari. Za mlade ljude tog vremena bilo je vrlo važno da savladaju korake tada modernih igara poput: engleskog valcera, fokstrota, lambert voka, tanga...

Koliko su domaći mediji voleli džez

Džez je te prve polovine 20-og veka bio prisutan u specijalizovanim muzičkim časopisima, a i na radiju. Koliko je džez tada bio značajan govori i činjenica da je radio Beograd počeo emitovanje svog programa 24.03.1929. godine u 10:30h, gde je nakon dnevnog programa usledio večernji program u 22h kada je nastupio Radio Džez Orkestar.

U časopisima koji su se bavili džezom su “Muzika”, a pred Drugi svetski rat paralelno se pojavljuju još tri: “Muzičar” kao službeno glasilo Saveza muzučara, “Ritam” i “Svijet Jazza”.

Note i džez improvizacije

Džez se izvodio po američkim uzorima po repertoaru salonskih i plesnih orkestara. Do nota se stizalo preko Pariza, Berlina i Budimpešte ili “skidanjem” pesama sa radija koji su emitovali numere sa originalnih džez ploča.

Promociji džeza doprineli su filmovi sa odličnom muzikom poput: “Serenade u dolini sunca” i “Bala na vodi”. Radio stanice poput AFN su davale dodatno na popularnosti i promociji džez muzike. Nedugo zatim, pojavile su se i gramofonske ploče dostupne i običnim građanima. Prvu džez ploču kod nas snimio je orkestar “Swing Trio” 1938 godine, a najpoznatija džez pevačica iz tog vremena je bila Nina Selak.

Nastavak sledi… OVDE

Izvori:
pressing-magazine.com
secanja.com
kolubara.info

PROČITAJTE I OVO: 8 najpoznatijih stilova džez muzike