Još jedan velikan muzičke istorije našeg naroda je svakako Kornelije Stanković. I on se kao i mnogi drugi naši veliki umetnici poput Mokranjca u životu bavio sviranjem klavira, komponovanje i dirigovanjem, ali hajde da krenemo od početka.

Rođen je u srpskom delu Budima (Mađarska) 1831. godine gde je i započeo školovanje. Ono se kasnije nastavilo u Aradu, Pešti i Beču. Rano je ostao bez roditelja, tako da njegovo odgajanje preuzimaju stariji brat i sestra.

Od malih nogu je pokazivao interesovanje za muziku, a ona postaje glavna staza po kojoj će hodati celog svog života. Zašto kažem staza? Zato što je Kornelije godine i godine proveo putujući po Vojvodini i Srbiji skupljajući i beležeći pesme i melodije iz naroda. Bio je nešto poput Vuka Stefanovića Karadžića, ali u muzičkom smislu.

Te pesme i melodije su kasnije bile dorađene tako što im je dodata klavirska pratnja, pa tako stara pesma “Što se bore misli moje” zvuči baš ovako:

Njegovo obožavanje srpske narodne tradicije i duhovne muzike se ogleda u mnogim njegovim delima. Himna koju verujem da znate, a zove se “Uskliknimo s ljubavlju” je upravo Kornelijeva zasluga zašto ona danas živi i zvuči ovako i zato se njome obeležava školska slava Sveti Sava. Nju je Stanković čuo i zapisao na jednoj svečanosti u Beču 1858. godine, a svoju popularnost dostiže krajem XIX veka, pa sve do danas.

Burna politička dešavanja i buđenje romantičarskog pokreta

Život ovog velikog srpskog i svetskog umetnika kroz život prate brojna politička dešavanja poput revolucije 1948 koja se iz Francuske proširila na gotovo čitavu Evropu i delove Latinske Amerike, apsolutistička vlast Aleksandra Baha, Krimski rat, ukidanjem Vojvodstva Srbije.

Ipak pokret za očuvanje srpskog jezika i tradicije već je uzeo maha, a njemu se priključio i Kornelije iako se držao podalje od politike. Klonio se političkog aktivizma, ali je aktivno delovao iz svoje branše. Radio je na očuvanju srpske muzičke tradicije.

To se ogleda upravo u njegovom radu:

Klavirske kompozicije:

“Ustaj, ustaj Srbine” (sa varijacijama), 1852;
“Slovenski kadril”, 1855;
“Što se bore misli moje” (sa varijacima) 1857;
“Srpski narodni kadril” 1859;
“Bugarski kadril” i
“Srpska polka” 1862.

Vokalna dela:

Pesme za dramu “Preodnice srpske slobode” ili “Srpski hajduci” Dj. Maletica;
mes. Hor “Crnogorac Crnogorki”;
“Himna Srbije”.

“Srpske narodne pesme” – 6 zbirki da klavirskim i horskim kamonizacijama:

“Oj talasi”, 1851;
“Sećaš li se onog sata”, 1853;
“Uskliknimo s ljubavlju”, 1859;
“Ja sam Srbin, srpski sin”, 1859;
“Polećela šarenptica”, 1862;
“Prag je ovo milog srpstva”, 1863.

Duhovna muzika:

“Dve liturgije”, 1851 i 1852;

“Pravoslavno crkveno pojanje u srpskoga naroda” (Knjiga 1., “Liturgija Jovana Zlatoustog”, 1862; Knjiga 2., “Tropari, kondaci, irmosi od Božića do Spasovadne” 1863; Knjiga 3., “Tropari, kondaci, irmosi od Spasovadne do Vavedenja”, 1864);

Knjige 3a i 3b “Crkvena muzika – Osmoglasnik” (iz rukopisne zaostavštine u Arhivu SANU u Beogradu, 2015).

Romantičarski duh još više je u njemu probudila njegova ljubav prema Katki Rožulović, ali ta ljubav nije trajala dugo, jer je Kornelije Stanković vrlo mlad preminuo od posledica tuborkuloze godine 1865. Imao je samo 34 godine. Sahranjen je prvobitno na srpskom groblju u Pešti, a sada počiva u aleji velikana na Novom groblju u Beogradu.